Ο Erik Alfred Leslie Satie ήταν Γάλλος συνθέτης και πιανίστας που επέδρασε καταλυτικά στη μουσική του 20ου αιώνα. Θεωρείται μια ιδιοφυΐα της σύγχρονης κλασικής μουσικής και έχει ασκήσει επιρροή σε πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες. Το έργο του ήταν απλό σε δομή, αλλά καινοτόμο. Θαύμαζε την αρχαία Ελλάδα και συνέθεσε τρία έργα επηρεασμένος από την ιστορία της.
Το 1888, ο Erik Satie ήταν μόλις 22 ετών όταν έγραψε τρεις συνθέσεις για πιάνο με τον τίτλο "Les Trois Gymnopédies". Η λέξη gymnopédies προέρχεται από μια ετήσια γιορτή της αρχαίας Σπάρτης που περιλάμβανε χορούς γυμνών ανδρών και οι κινήσεις των χορευτών ήταν παρόμοιες με αυτές των αθλητών του παγκρατίου και της πάλης. Με τις συνθέσεις αυτές, ο Satie προσπάθησε να αποκοπεί από το συμβατικό περιβάλλον του 19ου αιώνα.
Ο Γιώργος Σεφέρης, επηρεασμένος απο τον Erik Satie έγραψε τις δικές του Γυμνοπαιδίες. Ο Σεφέρης πήγε στο Παρίσι όταν ήταν 18 ετών για να σπουδάσει νομικά, αλλά ασχολήθηκε πολύ με την ποίηση και με την μουσική. Το 1935 έγραψε τις δικές του Γυμνοπαιδιές: Σαντορίνη και Μυκήνες.
Άλλο ένα έργο του Erik Satie, που έγραψε στα τέλη του 19ου αιώνα, είναι το "Gnossiennes", το οποίο αντικατοπτρίζει την πειραματική διάθεση του συνθέτη. Ο τίτλος των συνθέσεων αυτών ήταν επηρεασμένος από την αρχαία Ελλάδα. Ο Satie, λέγεται ότι εμπνεύστηκε είτε από τη λέξη "Κνωσσός" ή από την λέξη "Γνώση".
Το 1918 γράφει το αριστούργημά του "Socrate", ένα έργο για φωνή και πιάνο (ή μικρή ορχήστρα), το οποίο είναι βασισμένο σε τρεις διαλόγους του Πλάτωνα και απεικονίζει κάποιες πτυχές της ζωής του Σωκράτη. Τα τρία μέρη της σύνθεσης είναι: "Πορτραίτο του Σωκράτη", κείμενο από το "Συμπόσιο" του Πλάτωνα, "Οι όχθες του Ιλίσσου", κείμενο από το "Φαίδρος" του Πλάτωνα και "Θάνατος του Σωκράτη", κείμενο, επίσης, από το "Φαίδρος" του Πλάτωνα.
Ο Erik Satie δημιούργησε, περίπου το 1917, ένα είδος μουσικής που θα μπορούσε να παιχτεί κατά τη διάρκεια ενός δείπνου για παράδειγμα, για να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα, αντί να είναι το επίκεντρο της προσοχής. Ήταν ένα μουσικό συμπλήρωμα που αρχικά παιζόταν ζωντανά από καλλιτέχνες, με κομμάτια που διατηρούσαν μελωδία αλλά ήταν συναισθηματικά ουδέτερα. Το είδος αυτό ονομάστηκε "furniture music" και θεωρείται πρόδρομος της ambient μουσικής.
Ο Brian Eno, δημιουργός της ambient, εμπνεύστηκε από την "furniture music" και τον Erik Satie. Κατά την διάρκεια της ανάρρωσής του μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, μια φίλη του Eno, του δώρησε έναν δίσκο με μουσική άρπας. Η φίλη του έβαλε τον δίσκο στο πικάπ, αλλά η μουσική ακουγόταν πολύ σιγά. Ο Eno ανήμπορος να δυναμώσει την ένταση του ενισχυτή, βίωσε μια διαφορετική, όπως έχει πει, εμπειρία ακρόασης, όπου η μουσική ήταν μέρος της ατμόσφαιρας του περιβάλλοντος, όπως και το χρώμα του φωτός ή ο ήχος της βροχής. Έτσι εμπνεύστηκε ένα είδος μουσικής που θα μπορούσε να περνά απαρατήρητη και με την επιρροή της μουσικής του Erik Satie ηχογράφησε το 1975, τον δίσκο "Discreet Music", το τέταρτο studio άλμπουμ του, που θεωρείται ορόσημο του είδους.
Λέγεται ότι ο Erik Satie το 1893, έζησε έναν θυελλώδη έρωτα με την Γαλλίδα ζωγράφο Suzanne Valadon, που κράτησε έξι μήνες. Όταν εκείνη τον άφησε, ο Satie πέρασε ένα δύσκολο, ψυχολογικά, διάστημα και με έντονα τα συναισθήματα του πόνου και της εγκατάλειψης εμπνεύστηκε το έργο "Vexations", το οποίο ήταν μια χειρόγραφη παρτιτούρα του Satie, ανέκδοτη και άγνωστη μέχρι το 1949 που την ανέσυρε από την αφάνεια και την πρωτοδημοσίευσε ο John Cage. Δεν υπάρχει ένδειξη για το όργανο που είχε στον νου του ο συνθέτης, αλλά μάλλον ήταν γραμμένο για πιάνο. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζει μια σημείωση του συνθέτη πάνω στην παρτιτούρα: "Για να παίξει κανείς το θέμα 840 φορές στη σειρά, θα ήταν σκόπιμο να προετοιμαστεί εκ των προτέρων, και μέσα στη βαθύτερη σιωπή, με σοβαρή ακινησία". Η φράση αυτή έχει ερμηνευτεί ως εντολή ότι το έργο πρέπει να παίζεται 840 φορές στη σειρά, αν και αυτό ίσως να μην ήταν η πρόθεση του συνθέτη.
Στις 9 Σεπτεμβρίου του 1963, ο προοδευτικός συνθέτης John Cage μαζί με άλλους μουσικούς παίρνουν μέρος σ' έναν καλλιτεχνικό μαραθώνιο διάρκειας 18 ωρών, όπου παίζουν στο πιάνο, για πρώτη φορά, το έργο του Erik Satie "Vexations".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου